Jako inżynier górnik specjalizujący się w górnictwie odkrywkowym zajmuję się planowaniem i nadzorowaniem prac wydobywczych w kopalni odkrywkowej, wydobywającej kruszywa budowlane, surowce skalne, chemiczne i energetyczne. Moim zadaniem jest taka organizacja prac, aby maksymalnie wykorzystać dostępne złoże przy jednoczesnej minimalizacji szkód dla środowiska.
Nadzoruję proces zdejmowania i magazynowania nadkładów, czyli wierzchnich warstw gruntu, pod którymi kryją się złoża surowców oraz kieruję pracą górników zajmujących się tworzeniem i zabezpieczaniem wyrobisk. Ustalam też sposób odwadniania kopalni odkrywkowej i kieruję związanymi z tym pracami takimi, jak wykonywanie wyrobisk badawczych i odwadniających w złożach. Dzięki wyrobiskom badawczym mogę oszacować, jak duże jest złoże surowca, jakich maszyn wydobywczych będzie potrzeba do jego przygotowania i późniejszej eksploatacji. Chodzi m.in. o kombajny odkrywkowe, przenośniki taśmowe, pogłębiarki wielonaczyniowe, ssące i hydropneumatyczne, spycharki i zgniatarki linowe, zwałowarki. Nadzoruję też budowę układów technologicznych KTZ, na które składa się zazwyczaj koparka wielonaczyniowa kołowa lub łańcuchowa, układ przenośników taśmowych i zwałowarka taśmowa. Taki układ zapewnia dużą wydajność, elastyczność i stosunkowo niskie koszty eksploatacyjne.
W trakcie eksploatacji złoża kieruję pracami wydobywczymi stosując różne górnicze systemy eksploatacyjne: pionowe, poziome, jedno- i wielopiętrowe, ścianowe, zabierkowe, ubierkowe, jedno- i wieloskrzydłowe… w zależności od wielkości złoża. Dbam o zapewnianie stabilności skarp i poziomów wydobywczych, aby zminimalizować ryzyko nagłego obsunięcia się stoków skarp lub półek wyrobisk. Nadzoruję też i monitoruję prace przy odwadnianiu złoża, polegające na planowym tworzeniu i utrzymywaniu leja depresyjnego na czas trwania wydobycia. Dobieram też maszyny odpowiednie do przewidywanej zdolności produkcyjnej konkretnej odkrywki.
Do moich zadań należy też nadzór nad likwidacją tzw. zwałowisk nadkładu, czyli hałd nieużytecznych skał zebranych znad złoża. Najczęściej likwiduje się je poprzez stopniowe przenoszenie do pustego wyrobiska, w którym prace wydobywcze nie są już prowadzone. Po zakończeniu eksploatacji złoża mogę też kierować pracami rekultywacyjnymi nieczynnych wyrobisk, a ostatecznym celem takich działań jest przywracanie tym terenom przydatności gospodarczej. Można np. zamienić je w tereny zielone, w jezioro albo przeznaczyć pod instalacje fotowoltaiczne albo wiatrowe.
Mogę też zajmować się pracą naukową. Np. prowadzić prace badawcze i wdrożeniowe, dzięki którym w przyszłości odkrywki będą mogły efektywniej wykorzystywać złoża surowców, robić to taniej, a do tego wywierać znacząco mniejszy wpływ na środowisko.
Co powinienem umieć?
Muszę znać budowę geologiczną skorupy ziemskiej, potrafić rozpoznawać różne rodzaje skał, np. metamorficzne, osadowe, magmowe, wiedzieć, gdzie znajdują się złoża żwiru, piasku, kamienia, węgla brunatnego, rud metali, umieć szacować ich wielkość i dostępność, a co za tym idzie opłacalność wydobycia. Muszę potrafić rozpoznawać próbki surowców na podstawie takich cech, jak barwa, łupliwość, przezroczystość, twardość. Powinienem też wiedzieć, jakie są światowe i polskie zasoby kopalin.
Muszę potrafić odczytywać mapy górnicze i interpretować przekroje geologiczne, które pokazują m.in. grubość warstw skał i gleby nad złożem i ich rodzaje, a także dokładne wymiary złoża. Muszę umieć zlokalizować, gdzie i na jakiej głębokości występują wody podziemne.
Muszę znać chemiczne właściwości różnych rodzajów skał oraz surowców, które wydobywa się w kopalniach odkrywkowych, znać właściwości środków strzałowych i rodzaje ładunków wybuchowych używanych do wysadzania skał i potrafić je bezpiecznie stosować, potrafić projektować rozmieszczenie otworów strzałowych i kolejność odpalania ładunków.
Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?
- spostrzegawczość,
- dokładność,
- odpowiedzialność,
- umiejętność szybkiego podejmowania decyzji,
- umiejętność kierowania ludźmi,
- wyobraźnia przestrzenna,
- umiejętność pracy pod presją czasu,
- odporność na stres.
Gdzie mogę pracować?
Mogę znaleźć zatrudnienie we wszelkiego typu kopalniach odkrywkowych - wydobywających węgiel brunatny, żwir, piasek, kamień, rudy metali. Mogę też pracować na uczelni i w firmach badawczych zajmujących się odnajdywaniem i mapowaniem złóż.